Emisyon

Emisyonlar ve Çevresel İzinler

Çimento fabrikaları, Türk çevre mevzuatı kapsamında alınması gereken tüm izin ve lisanslara sahiptir.

2010 yılında yürürlüğe giren ve tüm izin/lisansları tek başlık altında birleştiren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” gereğince alınması gereken “Çevre İzin/Çevre İzin ve Lisans Belgesi” ise hemen hemen tüm fabrikalar tarafından alınmıştır.

Çimento fabrikaları, Bakanlıktan çevre izinlerini alabilmek için “Çevresel Ölçümler” yaptırmaktadır. Bu ölçümler yönetmeliklerde öngörülen periyotlarda tekrarlanmakta, izin aldıktan sonra da bacalarda sürekli ölçüm cihazlarıyla kontrol ölçümleri sürdürülmektedir. Sürekli ölçüm cihazlarının kalibrasyonları da yine mevzuatta öngörülen sıklıkta tekrarlanmaktadır. Sektörün tüm çevresel ölçümleri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen “bağımsız akredite laboratuvarlar” tarafından yapılmaktadır.

“Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik” uyarınca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan yetki almış akredite laboratuvarlar tarafından deneme yakması yapılmakta ve sonrasında periyodik ölçümler yapılmaktadır.

Türk Çimento Sektörü Pozisyonu

1993 yılında ve sonrasında 2004 yılında TÜRKÇİMENTO ile bugünkü adıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı arasında “Çimento Sanayi Çevre Deklarasyonları” imzalanmıştır. Bu deklarasyonlara göre çimento sanayi, emisyon değerlerini yönetmeliklerde belirtilen sınır değerlerin daha da alt seviyelerde sınırlandırmayı kabul etmiştir. Deklarasyonların imzalandığı yılları takip eden yıllarda sektör emisyon kontrolü konusunda gerekli yatırımları yapmış, proseslerini iyileştirmiş ve tüm çevresel izinlerini tamamlamıştır. Hatta, yeni çevre mevzuatına uyum sağlayabilmek için birçok alanda pilot çalışmalar yürütmüştür. Çevreye uyum sağlama konusunda Bakanlıktan izin süreçlerini tamamlayan ilk sektör olmuştur.

Son yıllarda yapılan torbalı filtre yatırımları ile birçok tesiste yasal limitlerden çok daha düşük emisyonlar sağlanmaktadır.

2018 yılı itibari ile düşürülen azot oksit emisyonlarını sağlamak üzere birçok tesiste, amonyak sarfiyatı olan azot oksit indirgeme sistemleri kurulmuştur. Türkiye, NOx giderme tesisleri sarf malzemesi olan amonyağın ithalatçısıdır. İşletme esnasında, ithal sarf malzemesi olan amonyağın tedarik maliyetlerine ilave olarak lojistik sorunlar yer almaktadır. Amonyak üretim tesisleri Marmara ve Akdeniz Bölgesindedir. Karadeniz ve Doğu Anadolu gibi bölgelerde yer alan tesislere 1000 km’den daha uzak mesafelerden taşıma yapılması gerekecektir.

Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği 14 Ocak 2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği, sanayi kaynaklı emisyon ve atıkların oluşumunu kaynağında azaltarak çevre kirliliğini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Yönetmelik, aynı zamanda sanayi tesislerinin çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine uyumunu ve yeşil dönüşüm süreçlerine daha etkin katılımını teşvik etmektedir.

Yönetmelik kapsamında; EK-1 ve EK-2 listelerinde belirtilen enerji üretimi, metal üretimi ve işlenmesi, mineral endüstrisi, kimya endüstrisi, atık yönetimi ile organik solvent kullanılan sanayi faaliyetleri yer almaktadır.

Çimento Sektörü Yönetmelik Ek-1 kapsamındadır. •    Ek-1/3 Mineral endüstrisi/3.1.a: Günlük üretim kapasitesi 500 ton üzerinde olan döner fırınlarda veya günlük üretim kapasitesi 50 ton üzerinde olan diğer fırınlarda çimento klinkeri üretilmesi, •    Ek-1/5 Atık yönetimi/5.2: Atık yakma veya beraber yakma tesislerinde atıkların bertarafı veya geri kazanımı: a) Saatte 3 ton üzeri kapasite ile tehlikesiz atıkların bertarafı veya geri kazanımı, b) Günlük 10 ton üzeri kapasite ile tehlikeli atıkların bertarafı veya geri kazanımı.

Ek-1 tesislerin Sanayide Yeşil Dönüşüm (SYD) Belgesi alınması gerekmektedir, çimento sektörünün SYD Belgesi alması gereklidir. Tesisler Mevcut En İyi Teknikleri (MET) uygulamalı, Mevcut En İyi Tekniklere göre Bakanlığın belirleyip yayınlayacağı emisyon sınır değerlerine uyum sağlamalı, yeşil dönüşümü gerçekleştirmelidir. (Sektörel MET kılavuzları taslak olarak yayımlanmıştır.)

Ek-1 listesinde yer alan faaliyetlerin bu Yönetmeliğin hükümlerine uygun olarak işletildiğini gösteren belge puanları şunlardır.:

•    A (100 puan)

•    B (90-99 puan)

•    C (80-89 puan)

•    D (70-79 puan)

•    E (60-69 puan)

•    F (50-59 puan)

Bakanlık; 2015-2021 yılları arasında yürüttüğü projelerdeki çalışmalarına göre çimento sektörü mevcut uyum durumunu 59% (F Seviyesi) olarak belirlemiştir. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan veya çevresel etki değerlendirmesi mevzuatına göre başvurusu bulunan tesisler;

•    31.12.2028 tarihine kadar Yönetmelik hükümlerine göre en az F seviyesinde,

•    31.12.2030 tarihine kadar en az D seviyesinde sanayide yeşil dönüşüm belgesi almakla yükümlüdür.

Yönetmelik yürürlük tarihinden itibaren en az D seviyesinde sanayide yeşil dönüşüm belgesi almakla yükümlüdürler. Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi sürecinde çimento fabrikasının aşağıdaki raporları hazırlatması gereklidir:

•    Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi (SYDB) başvurusu

•    Değerlendirme Raporu

•    Uygunluk Raporu

•    Gözden Geçirme Raporu

•    Mevcut Durum Raporu - (toprak kirliliği konusunda)

 

Takip edilen Avrupa Birliği Mevzuatı 

AB Yeşil Mutabakat Sanayi Planı

AB Yeşil Mutabakat Sanayi Planı, Avrupa'nın net sıfır endüstrisinin rekabet gücünü artırmakta ve iklim nötr durumuna geçişi hızlandırmaktadır. Bu bağlamda, Yeşil Mutabakat Sanayi Planı AB'nin iddialı iklim hedeflerine ulaşması için gereken net sıfır teknolojilerin ve ürünlerin ve AB'nin üretim kapasitesinin artması için daha destekleyici bir ortam oluşturmayı amaçlamaktadır.

AB Net-Sıfır Endüstri Yasası (NZIA)

Net-Sıfır Endüstri Yasası (NZIA) temel olarak AB'de temiz teknolojilerin kullanımını teşvik etmeyi ve AB'nin temiz enerjiye geçişini hızlandırmayı amaçlamaktadır. Bu yasa ile birlikte, Avrupa'da net sıfır projeleri ve yatırımları çekmek için daha iyi koşullara ulaşılması hedeflenmektedir. Avrupa Komisyonu'na göre Net Sıfır Sanayi Yasası, iklim nötrlüğüne ulaşmak için gerekli olan teknolojilerin üretimini artırmayı ve verimli şekilde kullanmayı hedefliyor. Bu yasa, net sıfır üretim kapasitesi konusunda 2030 yılına kadar AB'nin yıllık teknoloji ihtiyacının %40'ını karşılamaya yetecek bir hedef belirliyor.

AB Kritik Hammadde Yasası (CRMA)

AB, Avrupa ekonomisi için stratejik kabul edilen 30 kritik hammadde için Avrupa Kritik Hammaddeler Yasasını yürürlüğe koydu. Bu yasa ile birlikte AB, kritik ham maddelere erişimi amaçlıyor. Bu, AB'nin net sıfır emisyon hedefleri için çok önemlidir. AB Komisyonu aynı zamanda kritik hammaddelerin kaynağını arttırarak dışa bağımlılığı da azaltmayı hedefliyor. AB'de kullanılan kritik hammaddelerin 2030 yılına kadar %10'unun Avrupa'da çıkarılması ve her bir kritik hammadde için AB'nin yıllık tüketiminin %15'inin geri dönüşümden elde edilmesi hedefleniyor. Bu kanun kapsamında, AB'nin kritik hammaddelerin yıllık tüketiminin %65'inden fazlasının 2030 yılına kadar tek bir üçüncü ülke menşeli olması, AB'nin ham madde işleme kapasitesini artırmasını ve yıllık kritik ham madde ihtiyacının en az %40'ını üretebilmesi hedefleniyor.

Sayfanın son güncellenme tarihi: 14.07.2025