ÇİMENTO NERELERDE KULLANILIR?
Çimento, dünyada sudan sonra en çok tüketilen yapı malzemesi olan betonun, temel bir bağlayıcısıdır.
Türkiye’de faaliyet gösteren çimento fabrikaları Avrupa (EN) standartları ile uyumlaştırılmış TS EN standartlarına göre üretim gerçekleştirmektedirler.
TS EN Standartları kapsamında CE markası ile piyasaya arz edilen çimentolar TS EN 197-1 (Çimento - Bölüm 1: Genel çimentolar - Bileşim, özellikler ve uygunluk kriterleri) standardına uygun olarak üretilmektedirler.
TS EN 197-1 standardı içerisinde 5 ana tip olmak üzere 27 farklı tip çimento, katkı tiplerine ve katkı miktarları ile dayanım sınıflarına göre tanımlanmaktadır.
TS EN 197 – 1 Çimento ana sınıfları:
| CEM I | Portland çimentosu |
| CEM II | Portland kompoze çimento |
| CEM III | Yüksek fırın cüruflu çimento |
| CEM IV | Puzolanik çimento |
| CEM V | Kompoze çimento |
2021 yılında yayımlanan TS EN 197 – 5 (Çimento – Bölüm 5: Portland-kompozit çimento CEM II/C-M ve Kompozit çimento CEM VI) Standardı ile “CEM VI – Kompoze çimento” ismiyle yeni bir ana tip çimento daha ilave olmuştur. Ayrıca, CEM II tipi çimentolarda daha az miktarda klinker kullanımına imkân sağlayan CEM II/C çimentoları da standartta yer almıştır. TS EN 197-1 Standardında yer alan CEM II/B çimentolarında klinker oranı en düşük %65 olabilirken, CEM II/C çimentolarında bu oran %50’ye kadar düşebilmektedir.
CEM VI kompoze çimentosu tüm tiplerinde yüksek fırın cürufu içermekte, opsiyonel olarak ise doğal puzolan, silissi uçucu kül veya kalker içerebilmektedir.
TS EN 197 – 5 standardı Çimento ana sınıfları:
| CEM II/C – M | Portland Kompoze Çimento |
| CEM VI | Kompoze Çimento |
Bunun yanı sıra TS EN 197-1 standardı içerisinde tarif edilmeyen çimentolar bulunmaktadır. Bunlar:
| TS EN 14216 | Çok düşük ısılı çimento |
| TS EN 15743 | Süper sülfat çimentoları |
| TS EN 14647 | Kalsiyum alüminat çimentosu |
| TS EN 413-1 | Harç çimentosu |
Beton ile inşa edilen bir yapıda betonun özelliklerini etkileyen parametrelerden biri de kullanılan çimentonun tipidir. Bu bakımdan farklı çimento tiplerinin farklı uygulama alanları bulunmaktadır. Aşağıda çimento tiplerine göre uygulama alanları yer almaktadır.
CEM I ve CEM II tipi çimentolar
- Beton yollar
- Betonarme yapılar ve borular
- Yol kaplamaları
- Yüksek yapılar
- Demiryolu traversleri
- Köprüler ve viyadükler
- Tünel kalıp uygulamaları
- Su depoları
- Öngermeli betonlar
- Beton briket
- Yapı kimyasalları
CEM III tipi çimentolar
- Kıyı ve liman inşaatları
- Su tesisleri ve su kanaletleri
- Baraj inşaatları
- Açık deniz yapıları
- Temel kazıkları
- Tüneller ve tünel kaplamaları
- Beton ya da betonarme yeraltı su boruları
- Sülfat etkisinde endüstriyel zeminler
- Arıtma tesisleri
CEM IV tipi çimentolar
- Baraj inşaatları
- Sıva ve duvar harcı
- Su kanaletleri
- Yol kaplama betonları
- Yapı kimyasalları
- Arıtma tesisleri
- Kütle beton
CEM V tipi çimentolar
- Genel amaç için kullanılabilir
- Betonarme yapılar ve borular
- Su kanaletleri
- Baraj inşaatları
- Yol kaplama betonları
- Sıva ve duvar harcı
- Arıtma tesisleri
CEM VI tipi çimentolar
- Her türlü sıva, duvar örme ve tamirat için kullanılabilir
- Arıtma tesisleri
- Sülfat etkisinde endüstriyel zeminler
- Baraj inşaatları
- Su kanaletleri
- Zemin iyileştirme projeleri
Çok düşük ısılı çimento
- Kütle beton uygulamaları
Süper sülfat çimentoları
- Sülfat etkisindeki zeminler ve beton yapılarda
Kalsiyum alüminat çimentosu
- Yapı kimyasalları
- Kanalizasyon içi kaplamalar
- Barajların dolu savakları
- Asit havuzları
- Sülfat etkisindeki beton yapılarda
- Kimyasal üretim fabrikaları
Harç çimentosu
- Duvar harcı ve sıvası üretiminde
- Tuğla yapımında
- Blok üretiminde
- Taş duvar yapımında